إے آزمانکءِ أولی بھر درانڈیھیءِ ناما ماھتاک "بلوچی لبزانک"ءِ تاک أپریل-مئی 1992ءَ شنگ بیتگ و دومی بھر ئی گون "دیمروی" سرگالا رندترا مان ماھتاک "بلوچی"ءَ شنگ بیتگ۔ من إیشی لھتے کسانین نقطوانءِ مٹینگا رند دپ مان دپ داتگ و پہ وانوکان ندر إنت۔ بیت کنت کہ مروچیین جاوران لھتے نقطہ بے مانا بہ بنت۔
أولی بھر
ناکو ھیبتان مغربی بلوچستانءِ نیامجی ئی دمگےءِ نندوک بیتگ۔ سی و پنچ سال پیسرا درانڈیہ بیتگ و ھمے ملکا روزگار ئی گپتگ، و بادے مروچی وتی ملک و مردمانءِ دیدار ئی بھتا نیاتکگ۔ من لوٹ إت کہ گون واجھا گِندُکے بہ کنان۔ ھوریا چہ آئی ملک و دیارا ویل دیگءِ سبب، و إے ملکا زند گوازینگءِ وڑ پیمانءِ باروا چیزے جُست بہ کنان۔ سلام علیکا رند من واجھا وتی آیگءِ سبب گشت۔ گڈا آئی آپ و چاھے وارینگا رند وتی گپ بنا کت أنت و تا گڈسرا دگہ جستےءِ موہ ئی منا نہ دات۔ واجہ ھیبتانءِ گپ شمئے دیما أنت۔
"إے زندگیءَ من ھر پیمین دلسیاھی دیستگ۔ چمدار بیتگان، وامدار بیتگان، پہ دو و سئے کلدارا حمّالی کتگ، بے روزگار ھم بیتگان و ھنچین وھد ھم دیستگ کہ بے وردن زگرین روچ شپ و لـُنجین شپ روچ کتگ أنت۔ ألبت چہ أے درستین بزگیان درپدریءَ منا گيئشتر تورینتگ و أنگت تورینگا إنت۔
راستے منی درانڈیھیءِ مزنترین سبب بے روزگاری بیتگ، بلے نون کہ من درانڈیھیءِ جورین تام چشتگ؛ ھمے گشان کہ چہ درین ملکانءِ چرپین دپارا وتی ڈیھءِ خشکین سیسرک گنج إنت۔ درانڈیھیءِ إے سی وپنچ سالانءِ ھر دمانا ھنچین سوچاکین چندوک پاتکگ کہ إیشانءِ ٹپ منی ھر بند بوگءِ سرا مدام ھازگ أنت۔ و إے ھازگین ٹپانءِ سوزمان نے روچا نندگا ھِلّ أنت و نے کہ شپان وپسگا۔
وھدے وطنءِ مچ، ڈگار، کشت کشار، درچک دار، تشک، جو، شیئپ، کئور، کوہ و گیابان یاد کا أنت دل شاد إبیت۔ پدا چہ ھمشان دوریءِ ترانگا کپان شادین دل گیمریت و پلار بیت۔ اومان کنان ھما وشین روچان کہ پس، میش و دلوت چؤن سرء وت جنگلان ویل تنت، چرت إش و بیگاھان وت آتک أنت۔ ھر آپسرءِ واھند ما وت إتین۔ ھر کولِگ و زَئے گشيگا مئے پت و پیرکی میراث أت۔ مچ، ڈگار، باغ و نیبگان پلّے پہ کار نہ أت۔ چہ نیبگ و ناہءَ راھگوزانءِ لاپ سیر تنت۔ کانب و کتل ھچبر چہ برنج، گلہ، أرزُن، زُرت و بانکلیئکءَ خالیگ نہ إتنت۔ مزاتیگی ناہءِ ھنب، ھینزک، پات و پاچکان أنباران گیئگ نیست أت۔ ھچ مھمان أبید چہ یکین 'من' ملکی روغنءَ رخصت نہ بیت أت۔ زئک چہ ملکی روغنءَ پرّ تنت۔ چہ شیر و شیلانچءَ کچکانءِ لاپ سیر أت۔
مات، پت، گھار و برات سرجمیا گل إتین۔ نے دوزہءِ ترس مان دلان ھست أت، نے کہ بھشتءِ ھور و گلمانان کسے دلمانگ أت؛ ألبت ھمے خیال مدام گور بیتگ کہ خدا ھر وھد چہ ما راضی بہ بیت"
ناکو ھیبتان گینسارتے کشّ إت، گٹے آپ ئی وارت و پدا گپا لگّ إت
"اوہ پہ رضا شاہ، آئیءِ کاسگ چٹّ و لگورین بلوچ حاکمان بات کہ إیمنین کوہ و دمگ إش جنگ جاہ کت أنت۔ ملکءِ شیپ، کور، مادن و راھسر چہ پھک دلین بلوچانءِ خونان رنگین بیت أنت۔ مال پہ مالءِ واھُندا پشت نہ کپت۔ شدلاپی، بزگی و چمداری ھمشان پہ ما آؤرت۔ ھمے شمین دورءِ آیگا مئے مردم کم کمّا درّچگا مجبور بیت أنت۔ سرکار و آئیءِ کاسگ لیسان ھنچین ناپاکین پندل ساز إت کہ ملکءِ توکا پشت کپتگین مخلوق گون یکا دگرا گٹگیر بیت أنت۔ اُستمانءِ نیاما براتکشیءِ تخم ھمشان چنڈ إت کہ تنے وھدے بزگین راج إے جورین کشارا رونگ و سوچگا إنت۔ أنگت گندگ إبیت کہ برات براتا، چک پتا، براتزھگ ناکوا و نماسک پیرکا کشگا إنت۔
ھمے ھنوگان مئے دمگا یک دردوارین واجھکارے کئے زانت کجام خداءِ بندهءَ وتی نازانتیءِ آماچ کتگ۔"
ناکو ھیبتانءِ أرس شلگا لگت أنت۔ رومالے چہ جیبا کش إتی و أرس ئی پھک کت أنت، و پدا خبرا لگت۔
"نون تو واجہ ئے من ھمے گپان جنان گڈا لھتے دوست منا ڈوبار أنت و گشت کہ چؤ نہ إنت۔ حقیقتا ھنچوش إنت منی واجہ! ھما چاگردا کہ من چم پچ کتگ أنت و رُستگان، آئیءِ گواھیا اودءِ ھر جرّ و دار گون من ھوریا دات کہ چہ رضا شاہءِ دھرا پیسر مئے سرا ھچ پیمین زورے پر نہ بیتگ۔ اودءِ کوہ و دمگان ما آزاد، و وتی شر و گندہءِ واھند وت بیتگین۔ ھمے خان مان برے برے پہ باجءِ گرگا کہ آتکگ أنت، گڈا مئے پیرینان گون زحم و تیران مانبستگ أنت، و چہ وتی دمگان تاچینتگ أنت۔
تاریخ گواہ إنت کہ مئے سرمچارین بلوچان وتی سر ندر کتگ أنت، بلے أبید چہ خداءَ دگہ کسےءِ دیما جھل نہ کتگ أنت۔
نون کہ گجر پہ زور ملکءِ واھند بیتگ أنت، تو زانئے بزگین بلوچانءِ دست نہ رسگا أنت۔ بلوچ گش أنت کہ زورا سرا راہ إنت۔ گون وتی زوراکیان گجران مئے مردم ھنچؤ پشتا داشتگ أنت کہ بادے مروچی بلوچ ھمایانءِ چانیگان چمدار أنت۔ أگر بلوچءِ دیما زمانگا کسےءَ بہ گشتین أت کہ روچے کئیت بلوچ دگرانءِ چمدار بنت؛ چشین خبرءِ کنوک سیر لٹ کنگ بیتگ تنت۔ بلے مروچی مئے گورا پشومانی إنت و بس۔
مئے اُستمانءِ زبان، رواج، پچ پوشاک، نند نیاد، تا إدا کہ إیمان؛ پھک ٹگلتگ أنت۔ پہ إیشی ما سرجمیا بلوچان میاریگ بہ کنین، گڈا وتی جندین میاریگ إبیت۔ پرچا کہ ھر کس ھما راھنبدا گریت کہ پہ آئی آسودگ تر بہ بیت۔ بلوچ وان أنت درین زبانان، اُستاد إش دگہ زبانان گپ کن أنت، مئے ھندان ڈنی مردمانءِ آبادکاریءِ سببا بلوچانءِ نند نیاد گيئشتر گون درامدان إنت، روچتاک، ماھتاک و تاکبند؛ راڈیو و ٹلوژن دگہ زبانان أنت و دگہ دود و راھبندان سکین دے أنت۔ إنچو جن و جاتوگیانءِ توکا أگر أنگت کسے وتی راھبندان داشت بہ کنت گڈا بزان کرامات پیئش داریت۔۔۔"
ھمے درگتا ناکو ھیبتان وتی ساعت چار إت و درائیت ئی: اڑ۔۔۔۔۔۔ے ملک و وطنءِ ترانگان من پہ بیھا شموشتگ کہ من مان درین ملکےءَ دگرانءِ نوکران۔ پھل کن چدا گيئشتر گون تو ھم دیوان بیت نہ کنان، ألبت أگر خدا سلامتی بیاریت دگه برے ألّما دیوان و گپ کنین۔ دیم پہ کار روگا چہ پیسر یک گپے گيئش بہ کنان کہ روچے ضرور کیئت بلوچ وتی واجہ وت بنت۔
گون ھمے گپا آ دیم پہ وتی کارا رھیج گپت۔
دومی بھر
ناکو ھیبتانءِ گپ بلّی کم إتنت، بلے پہ منی ھوشءِ جکسینگا باز إتنت۔ بازین کوھنین گپان سھیگ بیتان و دگہ بازین جست چہ منی مغزا چست بیت أنت کہ پہ إیشانءِ پسوّانءِ زانگا من تکانسر بیتان۔ پمشکا أنگت باز روچ نہ گوستگ أت کہ من ناکو ھیبتانءِ سرا پہ دگہ گدارےءَ وھد زیرگ واھگا ٹلفن جَت۔ سئمی ٹلنگگا آئی ٹلفن چست کت۔ چہ دراہ و جوڑیءَ رند من آئیءِ دیما وتی واھگ درشان کت۔ آئی آیوکین موکلءِ روچا منا وھد دات و من یکشنبہءِ بیگاھا کلاک دوءَ وتا ناکوءِ ھندا رسینت۔
من واجہءِ دیما درائینت: ناکو ھیبتان شما مئے گوستگین نیادا بازین گپ جت أنت کہ پہ من و دگہ بازین وانوکان نوک و مالومداری إتنت۔۔۔۔
"منی خبر پچے نوک مہ بنت!" منی تران أنگت سرجم نہ أت کہ ناکو گالائت۔ دیمترا گـُشان ئی کت:
شما وا نوکین دھرءِ مردم إت۔ زانت و علم ھنوگین زمانگا باز إنت، بلے چشین راجدپتری کتابے نیست إنت کہ آئیءِ تھا مئے راجءِ وشین دئور یا آئيءِ سرا بیوکین زوراکی ثبت بہ بنت۔
ھمے دمانا ناکوءِ نماسگا چاہءِ ترماس گون گنڈ و بلورین کوپان آرت أنت۔ ناکو ھیبتانءَ آئيءِ نیمگا إشارہ کت و گشت " إے دھرءِ وانندہ إیش أنت۔ کہ مان وتی ماتی زبان بلوچیءَ وش آتک و دراہ باتے گشت نہ کن أنت۔"
من درائینت " واجہ ھنچوش کہ شما مان پیسری گدارا گشتگ أت کہ إیشان میار نیست۔ پرچا کہ سرجمین چاگرد ھمے ڈولا إنت۔"
"ھو! منا گیر إنت، پیسری گدارا من إے درگتا باز تران کتگ أت۔ خبر إیش إنت کہ ما کماشان چارگ لوٹیت بارین ما پہ إے نسلءِ راھشونیا وتی وسان کار کنگائین یا نہ! أگر نہ، گڈا ما میاریگین"۔ آئی گشت۔
من چست کت: واجہ شمئے خیالا مئے ذمواری چے أنت؟
"چؤ کہ روچءِ روشنائیا پدّر أنت۔ آ دگہ خبرے أگر ما چہ آوان وتی دیما چیر به دئین" ناکو ھیبتان گشت۔
پدا وتی گپ ئی گیئش کت "دگہ راجانءِ ڈولا چہ مئے راجءِ زندءِ أوارین تکان آتکگین واجہ و کوّاسانءِ سرا ڈوبوے کیئت کہ آ وتی پڑان کار بہ کن أنت۔ ھانین داکٹر صحت و صفائیءِ سرا مردمان سر سوج کہ به کن أنت، اُستاد وانگ و زانگ سکین بہ دے أنت۔ ندکار وتی میدانا کار کت کن أنت و سیاستکار پہ ستک دل مھلوکءِ سیاسی حقانیءِ پانکجنیا بہ کن أنت۔
شرط إیش إنت کہ ھر پڑا راجی مارشت بہ بیت۔ آگر وتی دردان کسے مہ زانت گڈا علاجءِ درگيجگ أرزانین کارے نہ بیت"۔
من درائینت: واجہ ھنوئین دئور زرّ ئے إنت۔ أگر کسےءَ مان پڑےءَ زانتے بہ بیت گڈا ھنچین وڑےءَ إیشیا کارمرز کنت کہ چہ آئی مال و زرّ ے دستا بہ کپیت۔ وتی سرپدیان پہ راجا کارمرز کنوکین مردم سک کم مرچان گندگ إبیت۔
"زانان مال و زرّءِ ضرورت یوکا بلوچان ھست إنت؟" ناکو ھیبتان زھر گنکّی جُست کت۔
پدا سرکچ ئی دات "دنیاءِ آ دگہ مردم ھم زرّان لگت نہ جن أنت۔ پہ راستی بہ چارئے دگہ راجانءِ کوّاس چہ راجءِ جندا زرّ کشّ أنت، ألبت ھنچین ڈولےءَ کہ زرّ دیوکین مردمان تشے پشومانی ھم نہ بیت"۔
من گشت "واجہ إے پہ من نوکترین گپے، أگر شما إے سرحالا کمّے پچ تر بہ کن إت سک شرّ إبیت!"
ناکو ھیبتان گشت: تو یا تئی کسے بیمار بہ بیت گڈا پہ آئيءِ علاجا چہ بلوچستانءِ میتگےءَ زَبر دیئے تهران، کرمان، کوئٹہ یا کراچیءَ آئیا برئے۔ صدان ھزار زرّ خرچ کنئے۔ أگر علاجءِ آسراتی ترا مان نزیک ترین ھندےءَ چوش کہ إیرانشھر، نیکشھر، زابل و چاہ بھار یا پنجگور، تربت و گوادرءَ بہ رسیت تئی سفر لــُک تر إبیت و خرچ نیما نیم کم تر إبیت۔
وتی زندگیءَ تو بڈے زرّ پہ وتی وشنودیءَ دیئے۔ فلم چارئے، سی ڈی، ڈی وی ڈی و ریل زیرئے۔ پھک درین زبانان و درین راجانے أنت۔ تئی داتگین زرّ درامدانءِ کیسگان رؤت سر إبیت۔ أگر ھمے چیز بلوچیءَ بہ بیتین أنت، إیشانءِ أڈ کنوک بلوچ بہ بیتین أنت، ھنرمند، گشندہ، زیملکار، 'کئمرہ مین' و کارخانہ بلوچے بہ بنت گڈا تئی زر پہ درء نہ شت أنت و بلوچا نپ چست کتگ أت۔ راجی مڈی زبان و دودربیدگ ھم دیما شتگ إتنت۔ بزان دستءِ کٹ چہ دستا در نہ شتگ أت۔
أگر بلوچی زیملءِ سرا کار بہ بیت؛ آئیا جان مان کنگ بہ بیت، کوھنین ساز گون نوکین دئورا دپ ما دپ دیگ بہ بنت إیشیءِ خرید گيئش إبیت؛ فایدہ کئے کنت؟
من پہ پسوئے شوھازا ریشان ھارینگا تان کہ ناکوا گشت: کراچیءِ تھا مروچی مھاجر و میمن پہ بلوچان گد دوچی و زرگری کنگا سیر أنت۔ شمالی نیمگا پٹان وتی ناما نہ زانگا أنت۔
إے ڈولین مثال باز ھست أنت کہ پہ مردمانءِ چمانءِ پچ کنگا دردا وَر أنت۔ إے گامگیجانءِ زیرگا بلوچءِ لاپ ھم سیئر إبیت و راجی کار ھم گيش أنت، بلے پدردی گپے إنت کہ مئے زردار و سیاستکار پہ درامدانءِ خدمتا لکـّہ پاد اوشتاتگ أنت و وتیگانءِ باریگا سیاہ تپ إش گریت۔
دگہ نزورییے کہ مئے مردمانءِ تاریخءِ مزنین بھرے بیتگ آ مان دودربیدگءِ پڑا کار کنگءِ بے واھگی بیتگ۔ شکر إنت کہ مرچان ما کم باز مردمان تـُکشگا گندگائین۔ دودربیدگی کار مردمانءِ توکا یک تبی ودی کنت۔ آوان گون یکـّا دگر نزّیک کاریت و آوانءِ نیاما یکّا دگرءِ مھر، دوستی و خیالداریءِ مارشت ردوم زیر أنت۔ مردمانءِ وت مان وت نندگ و حال، خبر، زانتکاری و لیکوانءِ بھر بانک؛ جاورانءِ سرا چمشانک مردمانءِ ھوشان پچ کنت۔
مان ورنایان لئیب و ورزشءِ ھبّ پیدا کنگ پہ آوانءِ جسمی و فکری ردوما سک ضروری إنت۔ بلے ھزار أفسوز کہ بازین بلوچ ورنا مان نشہ و دگہ سلـّین ھیئلانءِ آماچ و وتی مردم و راجءِ سرا وبال أنت۔
من مارإت کہ إے نقطہ ناکوا وش وشا سرکچ دات۔ پہ عاقل و بے عقلان بس أت۔ چمشکا من یک سادہ تر و تچک ترین جستے چہ واجھا کت۔ مرچان ھر کس ھمے جستا چہ وت سرپد ترین مردمےءَ کنت، گڈا من پرچا پشت بہ کپان۔ من چہ ناکو ھیبتان دستبندی کت کہ بلوچستانءِ ھنوگین جاورانءِ سرا چمشانکے بہ دات۔
آئی درائینت " باز کس گش أنت کہ ما درین ملکان کپتگین، پمشکا چہ بلوچستانءِ سیاستا و اودءِ آدگہ چست إیراں سھیگ نہ ئیں و یا نه زانین۔ أصلا إے گپ رد إنت۔ ما بلوچستانءِ ھر حال و مشکلا سرجمیا پوہ ئین۔ بلوچستانءِ ھر درد بلوچستانءِ مردمانءِ ڈولا مارا ھم پر إنت۔ شما وت گندگا إت کہ اودا تیر گواری إبیت بلوچ إدا بے واب إبنت"۔
آئی گيئش کت "نون تو واجہ ئے! بلوچستانءِ توکا أگر سیاسی آزادیءِ گپ بہ یئت، گڈا ما گندین خبر کنگ و شنگ کنگءِ تـُشے آزادی پاکستانءِ دستءِ چیئرءِ ٹکـّرا ھست إنت۔ شاید إیشی اودا نندوکین بلوچ جھدکارانءِ جھدءِ برورد بہ بیت۔ إیرانءِ دستءِ چیئرءِ ٹکـّرا -مغربی بلوچستان گشگ بہ بیت شرتر إنت- زوراکی سک باز أنت۔ اودءِ بلوچءِ جھد چہ بندرا گٹ گیر بیان بیتگ۔ اودءِ بلوچ کمتریءِ مارشتانءِ آماچ بیتگ۔ جھدئی مدام گون فارسان بندوک بیتگ۔ وانندوانءِ زبان فارس زدگ إنت۔
مغربی بلوچستانءَ أگر جھدے گند بیگا إنت گڈا آ مذھبی پڑا إنت۔ إیشیءِ سبب پاکستانی ملاوانءِ دست مانجنی إنت کہ ھمدپ گون طالبانءِ جھدا و پاکستان، سعودی و أمریکائی دستمانجنیانءِ برورد إنت۔ إیشی وت یک گستائین بحثے إنت"۔ ناکوا مغربی بلوچستانءِ جھدءِ سرا چمشانک گوَنڈ گپت و پدا مشرقی بلوچستانءِ دفتر ئی پچ کت۔
آئی گشت " مشرقی بلوچستانءَ چہ زمانگا جھدکار بیتگ۔ إیوکا سیاسی إنّا؛ لبزانک و دودربیدگ پڑا ھم باز کسان وتی بور تاچینتگ أنت۔ ألبت فکری دیمرویءِ رواج کنٹ بیتگ و أنگت پدا إنت"۔
"فکری دیمروی! شمئے مطلب؟" من گون ھبکـّہ ئی جست کت۔
درائینتی "وھد و زمانگءِ ھوریا بنیادمانءِ ھوش ھم پچتر بنت۔ باورءِ جاگھا علم گریت۔ جھدءِ واھگ جہ وابا پاد کنت۔ پہ ضرورتانءِ پورا کنگا مردم سر سر جن أنت۔ نزوین دود و راھبند لپاشگ و گار کنگ إبنت، آوانءِ جاگھا ألکاپین باور گر أنت۔
ألبت أگر ما بلوچستانءِ چارین کنڈان چمان شانک بہ دے ئین گڈا درا إبیت کہ اودءِ مردم أنگت تهی ترسءِ آماچ أنت۔ چہ پیش کنزگا آوان وخشت کئیت۔ سیاست أنگت روایتی مردمانءِ دستا إنت کہ چہ سیاستءِ رگ و ریشگان سرپد نہ أنت۔ حقین سیاسکارانءِ راہ إیشان شنک جتگ۔ ھنون مشرقی بلوچستانءَ نیم درزن ھنچین سیاسی گل ھست أنت کہ وتا نشنلسٹ بزان راجپھاز گش أنت، بلے چہ إیشان یکـّےءَ ھم راجی سروکے نیست إنت۔ پھک روایتی سردار و سردار زادہ أنت۔ بلوچستانءِ ھما بھرا کہ اودا جاہ منندین بلوچانءِ حساب بازتر إنت آئیا إے گلانءِ توکا نمایندگی نیست إنت۔۔۔"
إدا ناکو ھیبتان وتی خبر داشت و وتی گٹ ئی تر کت۔ من وتا گوئم کنگا إتان کہ چہ واجھا دستبندی بہ کنان تا إے نقطوا پچتر بہ کنت۔ أنگت منی خبر چہ دپا در نیاتکگ أت کہ ناکوا گپ دیما بُرت۔
"۔۔۔ مروچی ضرورت إنت کہ مکران دمگءِ سیاستکار دیما در بیا أنت۔ وتی سیاسی گلے أڈ بہ کن أنت و پہ وتی مھلوکءِ مشکلانءِ حل کنگا بہ تـُکش أنت۔ مہ ھِلّ أنت کہ سردار و سردار زادہ گون سرامادین بھاواران ھور بہ بنت و اُستمانءِ دیمرویءِ دیما شنک به بنت"۔
من زانت کہ مکرانءِ ناما گرگا بازین کسانءِ مورک مُج أنت و رسگا ڈوبہ جنگا لانکار أنت کہ إدا مکرانءَ چہ بلوچستانءَ جدا کنگءِ گپ بیگا إنت۔ چمشکا من چہ ناکوا ھما جست کت کہ بازین کسانءِ دلان چہ برزا داتگین خبرءِ وانگا رند چست بیتگ أت۔ " واجہ إے پراہ و شاھگانین بلوچستانءَ تو شموشئے و وتی سوجان پہ مکرانءِ مردمان محدود کنئے؟ إیشی ناروائییے نہ إنت؟"
ناکوا درائینت "تو إے مکرانءَ مہ گر کہ ھنون پاکستانی و بلوچستانءِ پٹانان گون سرداران ھور پہ وتی آسودگیا زرتگ۔ مکران چہ لاسی و براھوی ھندان آ دیم سرجمین بلوچستانءِ مزنترین بھر إنت۔ اودا سراوان، پھرہ و لاشارءَ بہ گر، آنگو آواران، مشکے و پنچگورءَ بہ زیر جنوبی نیمگا زربار ئی بہ داریت؛ إے پھک مکران إنت۔ إے دمگان چہ بندرا نندوکین مردم پھک بلوچ أنت۔ مروچی أگر بلوچی زبان زندگ إنت و دودربیدگی مڈی پھازگ بیگا أنت، ھمے دمگءِ مردمانءِ برکتا إنت۔
تئے واجہ کہ گون بلوچی کتاب و تاکبندان چست إیرا ئے منا بہ گش کہ ھمے کتاب و تاکبندانءِ وانوک کئے أنت؟ مری، بگٹی، مینگل، ریگی و براھویانءِ چنچو کس بلوچی وان أنت، نبیس أنت و پہ بلوچیءِ دیمرئیا کہ بلوچ راجءِ مزنترین پجّار إنت تـُکشگا أنت؟ من گون تو شرط بندگا اوشتانگان کہ صدا یک کسے ھم ترا نہ رسیت۔ ألبت ورگءِ وھدا بلوچستانءِ سرجمین نپ کہ چہ زورگرانءِ ورگا رند پشت کپیت ھمشانءِ لاپا إنت۔ بلوچستانءِ ملک و مالا بھا کنوک و وروک ھمش أنت۔ چہ زمینا بہ گر تا سنگ پھک إیشان آدرہ کتگ أنت۔
ھمے بنیادا من گشگایان کہ پہ بلوچ راجءِ روژنائین بانداتا
مکران دمگءِ جھدکارانءِ واکا گيئشتر کنگ ضروری إنت"۔
أولی بھر

"إے زندگیءَ من ھر پیمین دلسیاھی دیستگ۔ چمدار بیتگان، وامدار بیتگان، پہ دو و سئے کلدارا حمّالی کتگ، بے روزگار ھم بیتگان و ھنچین وھد ھم دیستگ کہ بے وردن زگرین روچ شپ و لـُنجین شپ روچ کتگ أنت۔ ألبت چہ أے درستین بزگیان درپدریءَ منا گيئشتر تورینتگ و أنگت تورینگا إنت۔
راستے منی درانڈیھیءِ مزنترین سبب بے روزگاری بیتگ، بلے نون کہ من درانڈیھیءِ جورین تام چشتگ؛ ھمے گشان کہ چہ درین ملکانءِ چرپین دپارا وتی ڈیھءِ خشکین سیسرک گنج إنت۔ درانڈیھیءِ إے سی وپنچ سالانءِ ھر دمانا ھنچین سوچاکین چندوک پاتکگ کہ إیشانءِ ٹپ منی ھر بند بوگءِ سرا مدام ھازگ أنت۔ و إے ھازگین ٹپانءِ سوزمان نے روچا نندگا ھِلّ أنت و نے کہ شپان وپسگا۔
وھدے وطنءِ مچ، ڈگار، کشت کشار، درچک دار، تشک، جو، شیئپ، کئور، کوہ و گیابان یاد کا أنت دل شاد إبیت۔ پدا چہ ھمشان دوریءِ ترانگا کپان شادین دل گیمریت و پلار بیت۔ اومان کنان ھما وشین روچان کہ پس، میش و دلوت چؤن سرء وت جنگلان ویل تنت، چرت إش و بیگاھان وت آتک أنت۔ ھر آپسرءِ واھند ما وت إتین۔ ھر کولِگ و زَئے گشيگا مئے پت و پیرکی میراث أت۔ مچ، ڈگار، باغ و نیبگان پلّے پہ کار نہ أت۔ چہ نیبگ و ناہءَ راھگوزانءِ لاپ سیر تنت۔ کانب و کتل ھچبر چہ برنج، گلہ، أرزُن، زُرت و بانکلیئکءَ خالیگ نہ إتنت۔ مزاتیگی ناہءِ ھنب، ھینزک، پات و پاچکان أنباران گیئگ نیست أت۔ ھچ مھمان أبید چہ یکین 'من' ملکی روغنءَ رخصت نہ بیت أت۔ زئک چہ ملکی روغنءَ پرّ تنت۔ چہ شیر و شیلانچءَ کچکانءِ لاپ سیر أت۔
مات، پت، گھار و برات سرجمیا گل إتین۔ نے دوزہءِ ترس مان دلان ھست أت، نے کہ بھشتءِ ھور و گلمانان کسے دلمانگ أت؛ ألبت ھمے خیال مدام گور بیتگ کہ خدا ھر وھد چہ ما راضی بہ بیت"
ناکو ھیبتان گینسارتے کشّ إت، گٹے آپ ئی وارت و پدا گپا لگّ إت
"اوہ پہ رضا شاہ، آئیءِ کاسگ چٹّ و لگورین بلوچ حاکمان بات کہ إیمنین کوہ و دمگ إش جنگ جاہ کت أنت۔ ملکءِ شیپ، کور، مادن و راھسر چہ پھک دلین بلوچانءِ خونان رنگین بیت أنت۔ مال پہ مالءِ واھُندا پشت نہ کپت۔ شدلاپی، بزگی و چمداری ھمشان پہ ما آؤرت۔ ھمے شمین دورءِ آیگا مئے مردم کم کمّا درّچگا مجبور بیت أنت۔ سرکار و آئیءِ کاسگ لیسان ھنچین ناپاکین پندل ساز إت کہ ملکءِ توکا پشت کپتگین مخلوق گون یکا دگرا گٹگیر بیت أنت۔ اُستمانءِ نیاما براتکشیءِ تخم ھمشان چنڈ إت کہ تنے وھدے بزگین راج إے جورین کشارا رونگ و سوچگا إنت۔ أنگت گندگ إبیت کہ برات براتا، چک پتا، براتزھگ ناکوا و نماسک پیرکا کشگا إنت۔
ھمے ھنوگان مئے دمگا یک دردوارین واجھکارے کئے زانت کجام خداءِ بندهءَ وتی نازانتیءِ آماچ کتگ۔"
ناکو ھیبتانءِ أرس شلگا لگت أنت۔ رومالے چہ جیبا کش إتی و أرس ئی پھک کت أنت، و پدا خبرا لگت۔
"نون تو واجہ ئے من ھمے گپان جنان گڈا لھتے دوست منا ڈوبار أنت و گشت کہ چؤ نہ إنت۔ حقیقتا ھنچوش إنت منی واجہ! ھما چاگردا کہ من چم پچ کتگ أنت و رُستگان، آئیءِ گواھیا اودءِ ھر جرّ و دار گون من ھوریا دات کہ چہ رضا شاہءِ دھرا پیسر مئے سرا ھچ پیمین زورے پر نہ بیتگ۔ اودءِ کوہ و دمگان ما آزاد، و وتی شر و گندہءِ واھند وت بیتگین۔ ھمے خان مان برے برے پہ باجءِ گرگا کہ آتکگ أنت، گڈا مئے پیرینان گون زحم و تیران مانبستگ أنت، و چہ وتی دمگان تاچینتگ أنت۔
تاریخ گواہ إنت کہ مئے سرمچارین بلوچان وتی سر ندر کتگ أنت، بلے أبید چہ خداءَ دگہ کسےءِ دیما جھل نہ کتگ أنت۔
نون کہ گجر پہ زور ملکءِ واھند بیتگ أنت، تو زانئے بزگین بلوچانءِ دست نہ رسگا أنت۔ بلوچ گش أنت کہ زورا سرا راہ إنت۔ گون وتی زوراکیان گجران مئے مردم ھنچؤ پشتا داشتگ أنت کہ بادے مروچی بلوچ ھمایانءِ چانیگان چمدار أنت۔ أگر بلوچءِ دیما زمانگا کسےءَ بہ گشتین أت کہ روچے کئیت بلوچ دگرانءِ چمدار بنت؛ چشین خبرءِ کنوک سیر لٹ کنگ بیتگ تنت۔ بلے مروچی مئے گورا پشومانی إنت و بس۔
مئے اُستمانءِ زبان، رواج، پچ پوشاک، نند نیاد، تا إدا کہ إیمان؛ پھک ٹگلتگ أنت۔ پہ إیشی ما سرجمیا بلوچان میاریگ بہ کنین، گڈا وتی جندین میاریگ إبیت۔ پرچا کہ ھر کس ھما راھنبدا گریت کہ پہ آئی آسودگ تر بہ بیت۔ بلوچ وان أنت درین زبانان، اُستاد إش دگہ زبانان گپ کن أنت، مئے ھندان ڈنی مردمانءِ آبادکاریءِ سببا بلوچانءِ نند نیاد گيئشتر گون درامدان إنت، روچتاک، ماھتاک و تاکبند؛ راڈیو و ٹلوژن دگہ زبانان أنت و دگہ دود و راھبندان سکین دے أنت۔ إنچو جن و جاتوگیانءِ توکا أگر أنگت کسے وتی راھبندان داشت بہ کنت گڈا بزان کرامات پیئش داریت۔۔۔"
ھمے درگتا ناکو ھیبتان وتی ساعت چار إت و درائیت ئی: اڑ۔۔۔۔۔۔ے ملک و وطنءِ ترانگان من پہ بیھا شموشتگ کہ من مان درین ملکےءَ دگرانءِ نوکران۔ پھل کن چدا گيئشتر گون تو ھم دیوان بیت نہ کنان، ألبت أگر خدا سلامتی بیاریت دگه برے ألّما دیوان و گپ کنین۔ دیم پہ کار روگا چہ پیسر یک گپے گيئش بہ کنان کہ روچے ضرور کیئت بلوچ وتی واجہ وت بنت۔
گون ھمے گپا آ دیم پہ وتی کارا رھیج گپت۔
دومی بھر
ناکو ھیبتانءِ گپ بلّی کم إتنت، بلے پہ منی ھوشءِ جکسینگا باز إتنت۔ بازین کوھنین گپان سھیگ بیتان و دگہ بازین جست چہ منی مغزا چست بیت أنت کہ پہ إیشانءِ پسوّانءِ زانگا من تکانسر بیتان۔ پمشکا أنگت باز روچ نہ گوستگ أت کہ من ناکو ھیبتانءِ سرا پہ دگہ گدارےءَ وھد زیرگ واھگا ٹلفن جَت۔ سئمی ٹلنگگا آئی ٹلفن چست کت۔ چہ دراہ و جوڑیءَ رند من آئیءِ دیما وتی واھگ درشان کت۔ آئی آیوکین موکلءِ روچا منا وھد دات و من یکشنبہءِ بیگاھا کلاک دوءَ وتا ناکوءِ ھندا رسینت۔
من واجہءِ دیما درائینت: ناکو ھیبتان شما مئے گوستگین نیادا بازین گپ جت أنت کہ پہ من و دگہ بازین وانوکان نوک و مالومداری إتنت۔۔۔۔
"منی خبر پچے نوک مہ بنت!" منی تران أنگت سرجم نہ أت کہ ناکو گالائت۔ دیمترا گـُشان ئی کت:
شما وا نوکین دھرءِ مردم إت۔ زانت و علم ھنوگین زمانگا باز إنت، بلے چشین راجدپتری کتابے نیست إنت کہ آئیءِ تھا مئے راجءِ وشین دئور یا آئيءِ سرا بیوکین زوراکی ثبت بہ بنت۔
ھمے دمانا ناکوءِ نماسگا چاہءِ ترماس گون گنڈ و بلورین کوپان آرت أنت۔ ناکو ھیبتانءَ آئيءِ نیمگا إشارہ کت و گشت " إے دھرءِ وانندہ إیش أنت۔ کہ مان وتی ماتی زبان بلوچیءَ وش آتک و دراہ باتے گشت نہ کن أنت۔"
من درائینت " واجہ ھنچوش کہ شما مان پیسری گدارا گشتگ أت کہ إیشان میار نیست۔ پرچا کہ سرجمین چاگرد ھمے ڈولا إنت۔"
"ھو! منا گیر إنت، پیسری گدارا من إے درگتا باز تران کتگ أت۔ خبر إیش إنت کہ ما کماشان چارگ لوٹیت بارین ما پہ إے نسلءِ راھشونیا وتی وسان کار کنگائین یا نہ! أگر نہ، گڈا ما میاریگین"۔ آئی گشت۔
من چست کت: واجہ شمئے خیالا مئے ذمواری چے أنت؟
"چؤ کہ روچءِ روشنائیا پدّر أنت۔ آ دگہ خبرے أگر ما چہ آوان وتی دیما چیر به دئین" ناکو ھیبتان گشت۔
پدا وتی گپ ئی گیئش کت "دگہ راجانءِ ڈولا چہ مئے راجءِ زندءِ أوارین تکان آتکگین واجہ و کوّاسانءِ سرا ڈوبوے کیئت کہ آ وتی پڑان کار بہ کن أنت۔ ھانین داکٹر صحت و صفائیءِ سرا مردمان سر سوج کہ به کن أنت، اُستاد وانگ و زانگ سکین بہ دے أنت۔ ندکار وتی میدانا کار کت کن أنت و سیاستکار پہ ستک دل مھلوکءِ سیاسی حقانیءِ پانکجنیا بہ کن أنت۔
شرط إیش إنت کہ ھر پڑا راجی مارشت بہ بیت۔ آگر وتی دردان کسے مہ زانت گڈا علاجءِ درگيجگ أرزانین کارے نہ بیت"۔
من درائینت: واجہ ھنوئین دئور زرّ ئے إنت۔ أگر کسےءَ مان پڑےءَ زانتے بہ بیت گڈا ھنچین وڑےءَ إیشیا کارمرز کنت کہ چہ آئی مال و زرّ ے دستا بہ کپیت۔ وتی سرپدیان پہ راجا کارمرز کنوکین مردم سک کم مرچان گندگ إبیت۔
"زانان مال و زرّءِ ضرورت یوکا بلوچان ھست إنت؟" ناکو ھیبتان زھر گنکّی جُست کت۔
پدا سرکچ ئی دات "دنیاءِ آ دگہ مردم ھم زرّان لگت نہ جن أنت۔ پہ راستی بہ چارئے دگہ راجانءِ کوّاس چہ راجءِ جندا زرّ کشّ أنت، ألبت ھنچین ڈولےءَ کہ زرّ دیوکین مردمان تشے پشومانی ھم نہ بیت"۔
من گشت "واجہ إے پہ من نوکترین گپے، أگر شما إے سرحالا کمّے پچ تر بہ کن إت سک شرّ إبیت!"
ناکو ھیبتان گشت: تو یا تئی کسے بیمار بہ بیت گڈا پہ آئيءِ علاجا چہ بلوچستانءِ میتگےءَ زَبر دیئے تهران، کرمان، کوئٹہ یا کراچیءَ آئیا برئے۔ صدان ھزار زرّ خرچ کنئے۔ أگر علاجءِ آسراتی ترا مان نزیک ترین ھندےءَ چوش کہ إیرانشھر، نیکشھر، زابل و چاہ بھار یا پنجگور، تربت و گوادرءَ بہ رسیت تئی سفر لــُک تر إبیت و خرچ نیما نیم کم تر إبیت۔
وتی زندگیءَ تو بڈے زرّ پہ وتی وشنودیءَ دیئے۔ فلم چارئے، سی ڈی، ڈی وی ڈی و ریل زیرئے۔ پھک درین زبانان و درین راجانے أنت۔ تئی داتگین زرّ درامدانءِ کیسگان رؤت سر إبیت۔ أگر ھمے چیز بلوچیءَ بہ بیتین أنت، إیشانءِ أڈ کنوک بلوچ بہ بیتین أنت، ھنرمند، گشندہ، زیملکار، 'کئمرہ مین' و کارخانہ بلوچے بہ بنت گڈا تئی زر پہ درء نہ شت أنت و بلوچا نپ چست کتگ أت۔ راجی مڈی زبان و دودربیدگ ھم دیما شتگ إتنت۔ بزان دستءِ کٹ چہ دستا در نہ شتگ أت۔
أگر بلوچی زیملءِ سرا کار بہ بیت؛ آئیا جان مان کنگ بہ بیت، کوھنین ساز گون نوکین دئورا دپ ما دپ دیگ بہ بنت إیشیءِ خرید گيئش إبیت؛ فایدہ کئے کنت؟
من پہ پسوئے شوھازا ریشان ھارینگا تان کہ ناکوا گشت: کراچیءِ تھا مروچی مھاجر و میمن پہ بلوچان گد دوچی و زرگری کنگا سیر أنت۔ شمالی نیمگا پٹان وتی ناما نہ زانگا أنت۔
إے ڈولین مثال باز ھست أنت کہ پہ مردمانءِ چمانءِ پچ کنگا دردا وَر أنت۔ إے گامگیجانءِ زیرگا بلوچءِ لاپ ھم سیئر إبیت و راجی کار ھم گيش أنت، بلے پدردی گپے إنت کہ مئے زردار و سیاستکار پہ درامدانءِ خدمتا لکـّہ پاد اوشتاتگ أنت و وتیگانءِ باریگا سیاہ تپ إش گریت۔
دگہ نزورییے کہ مئے مردمانءِ تاریخءِ مزنین بھرے بیتگ آ مان دودربیدگءِ پڑا کار کنگءِ بے واھگی بیتگ۔ شکر إنت کہ مرچان ما کم باز مردمان تـُکشگا گندگائین۔ دودربیدگی کار مردمانءِ توکا یک تبی ودی کنت۔ آوان گون یکـّا دگر نزّیک کاریت و آوانءِ نیاما یکّا دگرءِ مھر، دوستی و خیالداریءِ مارشت ردوم زیر أنت۔ مردمانءِ وت مان وت نندگ و حال، خبر، زانتکاری و لیکوانءِ بھر بانک؛ جاورانءِ سرا چمشانک مردمانءِ ھوشان پچ کنت۔
مان ورنایان لئیب و ورزشءِ ھبّ پیدا کنگ پہ آوانءِ جسمی و فکری ردوما سک ضروری إنت۔ بلے ھزار أفسوز کہ بازین بلوچ ورنا مان نشہ و دگہ سلـّین ھیئلانءِ آماچ و وتی مردم و راجءِ سرا وبال أنت۔
من مارإت کہ إے نقطہ ناکوا وش وشا سرکچ دات۔ پہ عاقل و بے عقلان بس أت۔ چمشکا من یک سادہ تر و تچک ترین جستے چہ واجھا کت۔ مرچان ھر کس ھمے جستا چہ وت سرپد ترین مردمےءَ کنت، گڈا من پرچا پشت بہ کپان۔ من چہ ناکو ھیبتان دستبندی کت کہ بلوچستانءِ ھنوگین جاورانءِ سرا چمشانکے بہ دات۔
آئی درائینت " باز کس گش أنت کہ ما درین ملکان کپتگین، پمشکا چہ بلوچستانءِ سیاستا و اودءِ آدگہ چست إیراں سھیگ نہ ئیں و یا نه زانین۔ أصلا إے گپ رد إنت۔ ما بلوچستانءِ ھر حال و مشکلا سرجمیا پوہ ئین۔ بلوچستانءِ ھر درد بلوچستانءِ مردمانءِ ڈولا مارا ھم پر إنت۔ شما وت گندگا إت کہ اودا تیر گواری إبیت بلوچ إدا بے واب إبنت"۔
آئی گيئش کت "نون تو واجہ ئے! بلوچستانءِ توکا أگر سیاسی آزادیءِ گپ بہ یئت، گڈا ما گندین خبر کنگ و شنگ کنگءِ تـُشے آزادی پاکستانءِ دستءِ چیئرءِ ٹکـّرا ھست إنت۔ شاید إیشی اودا نندوکین بلوچ جھدکارانءِ جھدءِ برورد بہ بیت۔ إیرانءِ دستءِ چیئرءِ ٹکـّرا -مغربی بلوچستان گشگ بہ بیت شرتر إنت- زوراکی سک باز أنت۔ اودءِ بلوچءِ جھد چہ بندرا گٹ گیر بیان بیتگ۔ اودءِ بلوچ کمتریءِ مارشتانءِ آماچ بیتگ۔ جھدئی مدام گون فارسان بندوک بیتگ۔ وانندوانءِ زبان فارس زدگ إنت۔
مغربی بلوچستانءَ أگر جھدے گند بیگا إنت گڈا آ مذھبی پڑا إنت۔ إیشیءِ سبب پاکستانی ملاوانءِ دست مانجنی إنت کہ ھمدپ گون طالبانءِ جھدا و پاکستان، سعودی و أمریکائی دستمانجنیانءِ برورد إنت۔ إیشی وت یک گستائین بحثے إنت"۔ ناکوا مغربی بلوچستانءِ جھدءِ سرا چمشانک گوَنڈ گپت و پدا مشرقی بلوچستانءِ دفتر ئی پچ کت۔
آئی گشت " مشرقی بلوچستانءَ چہ زمانگا جھدکار بیتگ۔ إیوکا سیاسی إنّا؛ لبزانک و دودربیدگ پڑا ھم باز کسان وتی بور تاچینتگ أنت۔ ألبت فکری دیمرویءِ رواج کنٹ بیتگ و أنگت پدا إنت"۔
"فکری دیمروی! شمئے مطلب؟" من گون ھبکـّہ ئی جست کت۔
درائینتی "وھد و زمانگءِ ھوریا بنیادمانءِ ھوش ھم پچتر بنت۔ باورءِ جاگھا علم گریت۔ جھدءِ واھگ جہ وابا پاد کنت۔ پہ ضرورتانءِ پورا کنگا مردم سر سر جن أنت۔ نزوین دود و راھبند لپاشگ و گار کنگ إبنت، آوانءِ جاگھا ألکاپین باور گر أنت۔
ألبت أگر ما بلوچستانءِ چارین کنڈان چمان شانک بہ دے ئین گڈا درا إبیت کہ اودءِ مردم أنگت تهی ترسءِ آماچ أنت۔ چہ پیش کنزگا آوان وخشت کئیت۔ سیاست أنگت روایتی مردمانءِ دستا إنت کہ چہ سیاستءِ رگ و ریشگان سرپد نہ أنت۔ حقین سیاسکارانءِ راہ إیشان شنک جتگ۔ ھنون مشرقی بلوچستانءَ نیم درزن ھنچین سیاسی گل ھست أنت کہ وتا نشنلسٹ بزان راجپھاز گش أنت، بلے چہ إیشان یکـّےءَ ھم راجی سروکے نیست إنت۔ پھک روایتی سردار و سردار زادہ أنت۔ بلوچستانءِ ھما بھرا کہ اودا جاہ منندین بلوچانءِ حساب بازتر إنت آئیا إے گلانءِ توکا نمایندگی نیست إنت۔۔۔"
إدا ناکو ھیبتان وتی خبر داشت و وتی گٹ ئی تر کت۔ من وتا گوئم کنگا إتان کہ چہ واجھا دستبندی بہ کنان تا إے نقطوا پچتر بہ کنت۔ أنگت منی خبر چہ دپا در نیاتکگ أت کہ ناکوا گپ دیما بُرت۔
"۔۔۔ مروچی ضرورت إنت کہ مکران دمگءِ سیاستکار دیما در بیا أنت۔ وتی سیاسی گلے أڈ بہ کن أنت و پہ وتی مھلوکءِ مشکلانءِ حل کنگا بہ تـُکش أنت۔ مہ ھِلّ أنت کہ سردار و سردار زادہ گون سرامادین بھاواران ھور بہ بنت و اُستمانءِ دیمرویءِ دیما شنک به بنت"۔
من زانت کہ مکرانءِ ناما گرگا بازین کسانءِ مورک مُج أنت و رسگا ڈوبہ جنگا لانکار أنت کہ إدا مکرانءَ چہ بلوچستانءَ جدا کنگءِ گپ بیگا إنت۔ چمشکا من چہ ناکوا ھما جست کت کہ بازین کسانءِ دلان چہ برزا داتگین خبرءِ وانگا رند چست بیتگ أت۔ " واجہ إے پراہ و شاھگانین بلوچستانءَ تو شموشئے و وتی سوجان پہ مکرانءِ مردمان محدود کنئے؟ إیشی ناروائییے نہ إنت؟"
ناکوا درائینت "تو إے مکرانءَ مہ گر کہ ھنون پاکستانی و بلوچستانءِ پٹانان گون سرداران ھور پہ وتی آسودگیا زرتگ۔ مکران چہ لاسی و براھوی ھندان آ دیم سرجمین بلوچستانءِ مزنترین بھر إنت۔ اودا سراوان، پھرہ و لاشارءَ بہ گر، آنگو آواران، مشکے و پنچگورءَ بہ زیر جنوبی نیمگا زربار ئی بہ داریت؛ إے پھک مکران إنت۔ إے دمگان چہ بندرا نندوکین مردم پھک بلوچ أنت۔ مروچی أگر بلوچی زبان زندگ إنت و دودربیدگی مڈی پھازگ بیگا أنت، ھمے دمگءِ مردمانءِ برکتا إنت۔
تئے واجہ کہ گون بلوچی کتاب و تاکبندان چست إیرا ئے منا بہ گش کہ ھمے کتاب و تاکبندانءِ وانوک کئے أنت؟ مری، بگٹی، مینگل، ریگی و براھویانءِ چنچو کس بلوچی وان أنت، نبیس أنت و پہ بلوچیءِ دیمرئیا کہ بلوچ راجءِ مزنترین پجّار إنت تـُکشگا أنت؟ من گون تو شرط بندگا اوشتانگان کہ صدا یک کسے ھم ترا نہ رسیت۔ ألبت ورگءِ وھدا بلوچستانءِ سرجمین نپ کہ چہ زورگرانءِ ورگا رند پشت کپیت ھمشانءِ لاپا إنت۔ بلوچستانءِ ملک و مالا بھا کنوک و وروک ھمش أنت۔ چہ زمینا بہ گر تا سنگ پھک إیشان آدرہ کتگ أنت۔
ھمے بنیادا من گشگایان کہ پہ بلوچ راجءِ روژنائین بانداتا
مکران دمگءِ جھدکارانءِ واکا گيئشتر کنگ ضروری إنت"۔
Rights reserved by www.balochinews.com
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
وتی کلوا چێرا نبیس إت